cuoŋománu 24. beaivi 2024

Ođđa raporta čájeha ahte lea dárbu sámi parallealla seammaárvosaš oahppoplánii matematihkas

Odne geigejuvvui raporta "Manne lea dárbu sámi parallealla seammaárvosaš oahppoplánii matematihkas" Sámediggái. Raporta deattuha ahte lea dárbu ahte matematihkkaoahppoplána ferte leat kulturvuđot.

Sámi allaskuvlla ja Norgga árktalaš universitehta professor emeritus, Anne Birgitte Fyhn, lea jođihan matematihkka fágajoavkku maid Sámediggi lea ásahan, ovttas Sámi allaskuvlla lektorin Ánná Káisá Partapuoli ja Nuorta universitehta ja Sámi allaskuvlla lektorin Per Ravna. Sii leat árvvoštallan lea go dárbu sámi parallealla seammaárvosaš oahppoplánii matematihkas.  Ulbmil lea guorahallat ja láhčit buoret dili matematihkka oahpahusas.

- Otná oahppoplánas ii leat oktage sátni mii sisttisdoallá kultuvrra. Dalle lea ovttaskas skuvlla ja oahpaheaddji duohken oažžut matematihkkaoahppoplána heivet oktii bajitdási oahppoplánain. Oahpaheddjiin vurdojuvvo ahte lea sámi sisdoallu oahpahusas, muhto matematihkkaoahppoplána ii daja maidege dan birra mii dat sámi sisdoallu galgá leat ja makkár luohkkádási oahppit galget bargat makkár sámi sisdoaluin, muitala Anne Birgitte Fyhn.

Fágajoavku álggaha raporttain dárkilis čilgehusain dilálašvuođaid birra mii govvida hástalusaid maid sámi oahppit, oahpaheaddjit ja skuvlajođiheaddjit vásihit. Čilgehusas bohtet ovdán ahte matematihkka oahppoplánas váilot buotlágán čujuhusat sámi kultuvrii dahje sámi kontekstii. Dát dagaha ahte šaddá váttisvuohta heivehit oahpahusa sámi ohppiid dárbbuid mielde.

- Dehálaš ágga manne mii rávvet sámi parallealla oahppoplána matematihkas leat dat positiivvalaš bohtosat maid oaidnit eará álgoálbmotjoavkkuin maŋŋel go sii leat implementeren iežaset kultuvrra oahppoplánii. Dát lea mielddisbuktán eanet beroštumi ja ipmárdusa ohppiid gaskkas, loahpaha Fyhn.

Geigendilálašvuođas deattuhii Sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen ahte man dehálaš dat lea sihkkarastit árvoloktema láhčin dihte fágalaš ovdáneami ja ceavzilvuođa matematihkas ja maiddái viiddidit sámi oahppoplánačoakkáldaga.

Jus háliidat lohkat raporta, de gávnnat dán Sámedikki siiddus dáppe: hvorfor-det-er-nodvendig-med-en-samisk-parallell-likeverdig-lareplan-i-matematikk.pdf (sametinget.no)